Flamujt e Kuq në Prokurim (Red Flags in Procurment) është pjesë e portalit www.prokurimihapur.org . Faqja Flamujt e Kuq në Prokurim synon që të parandalojë keqmenaxhimin dhe korrupsionin në prokurim publik. Faqja Flamujt e Kuq iu mundëson qytetarëve, gazetarëve dhe palëve tjera të interesuara që të identifikojnë më lehtë procedurat e prokurimit që janë të dyshimta dhe të fillojnë analizimin e tyre.. Në Kosovë brenda vitit nënshkruhen shumë kontrata dhe është shumë e vështirë që të vërehen kontratat që janë të keqmenaxhuara dhe ka korrupsion. Për këtë arsye faqja Flamujt e Kuq në mënyrë automatike tërheq të dhënat nga aktivitetet e prokurimit që publikohen në platformën elektronike zyrtare e-Prokurimi dhe filtron ato potencialisht që mund të ketë keqpërdorime përmes disa formulave dhe algoritmave. Ata tenderë që shfaqen me ndonjë flamur të kuq, nuk do të thotë që patjetër të jenë tenderë me keqpërdorime, por nënkupton që mund të ngritë një dyshim i cili ia vlen të hulumtohet më tutje për shkak se procedurat me elemente të tilla janë më priruar për keqmenaxhime dhe korrupsion
Faqja Flamujt e Kuq përmban të dhëna për kontratat publike të nënshkruar nga data 1 janar 2020 e deri më tani dhe përditësohet në vazhdimësi, sapo të ketë publikime të reja në e-Prokurim. Të dhënat merren në mënyrë automatike nga E-Prokurimi përmes API (Application Programming Interface), e cila përdor standard të të dhënave të hapura OCDS (Open Contracting Data Standard). Demokraci Plus ka zhvilluar tetë indikatorë për flamujt e kuq duke marrë parasysh të dhënat që vijnë përmes API dhe kufizimet në të dhëna:
1. Afatet kohore – Ky indikator llogarit se a janë dhënë afatet kohore për të dorëzuar ofertën operatorët ekonomik në përputhje me Ligjin e Prokurimit Publik. Sipas LPP, autoritetit kontraktuese mund ta shkurtojnë afatin për të dorëzuar ofertë. Ky indikator pikërisht mat nëse afati është më i shkurtër se afati ligjor. Shkurtimi i afatit për të dorëzuar ofertë mund të dërgojë sinjale së autoriteti kontraktues dëshiron të ua vështirësojë disa operatorëve ekonomik mundësinë për të dorëzuar tender. Kjo ndodh sidomos kur në dosje të tenderit kërkohen certifikata të ndryshme, të cilat nuk mund të nxirren brenda një afati të shkurtër kohor.
Pasi afatet kohore janë të ndryshme në varësi nga vlera e parashikuar e tenderit, atëherë ky indikator bën tri llogaritje:
• Nëse tenderi është më vlerë të madhe, dhe afati për dorëzim të ofertave është më i shkurtër se 15 ditë, atëherë cilësohet se tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është më vlerë të mesme, dhe afati për dorëzim të ofertave është më i shkurtër se 10 ditë, atëherë cilësohet se tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është më vlerë të vogël, dhe afati për dorëzim të ofertave është 4 ditë ose më i shkurtër, atëherë cilësohet se tenderi ka flamur të kuq.
Pasi për tenderët me vlerë të vogël afati për dorëzim të ofertave është 5 ditë dhe nuk është i mundur shkurtimi i afatit, algoritmi llogarit vetëm nëse afati është 4 ditë ose më i shkurtër.
2. Çmimi i kontratës është për 40% më i ulët se vlera e parashikuar – Ky indikator tregon një sinjal për mosplanifikim të duhur të tenderit dhe të vlerës së parashikuar dhe/ose kompania që ka fituar tenderin mund të ketë njohuri për punët që do të kryhen. Nëse rezultati është 40% ose më i lartë atëherë llogaritet se tenderi ka flamur të kuq.
3. Procedura e negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë –Ky indikator llogarit nëse është përdorur procedura e negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë dhe është ftuar vetëm një kompani për dorëzuar tender, e cila edhe është fitues i kontratës. Nëse plotësohen këto dy kushte atëherë llogaritet se tenderi ka flamur të kuq. Kjo mund të tregojë që qëllimi i autoritetit kontraktues ka qenë që të eliminojë konkurrencën, duke përdorur procedurën e negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë dhe duke ftuar vetëm një kompani që të dorëzojë tender.
4. Çmimi i kontratës është më i lartë se vlera e parashikuar – Ky indikator llogarit nëse cmimi i kontratës është më i lartë se vlera e parashikuar e tenderit. Kjo tregon se autoriteti kontraktues nuk e ka bërë si duhet llogaritjen e vlerës së parashikuar. Indikatori është ndarë në katër kategori të klasifikuara sipas vlerës së kontratës:
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar 10,000 euro ose më pak (pra tender me vlerë të vogël) dhe çmimi i kontratës është sa 105% e vlerës së parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar mbi 10,000 dhe më pak se 125,000 euro dhe çmimi i kontratës është sa 103% e vlerës së e parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar mbi 125,000 dhe më pak se 500,000 euro dhe çmimi i kontratës është sa 102% e vlerës së parashikuar e parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar mbi 500,000 euro dhe çmimi i kontratës
5. Vetëm një ofertues – Krahasuar me indikatorin nr. 3, ky indikator kontrollon të gjithë tenderët që janë zhvilluar përmes procedurës së hapur, ku ka dorëzuar tender vetëm një operator ekonomik, i cili është edhe fitues i kontratës. Nëse plotësohen këto kushte, kjo jep sinjale që ka disa kritere në dosje të tenderit mund të jenë përshtatur për operatorë ekonomik të caktuar, e sidomos kur merret parasysh që në Kosovë mesatarisht ka rreth 5 oferta për një tender.
6. Çmimi i kontratës është shumë afër vlerës së parashikuar – Ky indikator jep sinjale që operatori ekonomik fitues mund të jetë në dijeni për nivelin e punëve që do kryhen dhe sidomos kur kompanitë që kanë ofertuar me çmim më të lirë nuk janë përzgjedhur fituese të tenderit. Indikatori është ndarë në katër kategori të klasifikuara sipas vlerës së kontratës:
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar 10,000 euro ose më pak (pra tender me vlerë të vogël) dhe çmimi i kontratës është sa 95% të vlerës së parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar mbi 10,000 dhe më pak se 125,000 euro dhe çmimi i kontratës është sa 97% të vlerës së parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar mbi 125,000 dhe më pak se 500,000 euro dhe çmimi i kontratës është sa 98% të vlerës së parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
• Nëse tenderi është me vlerë të parashikuar mbi 500,000 euro dhe çmimi i kontratës është sa 99% të vlerës së parashikuar atëherë llogaritet që tenderi ka flamur të kuq.
7. Çmim jonormalisht i ulët – Ky indikator llogarit se a është çmimi i kontratës së paku 30% më i ulët se mesatarja e ofertave tjera. Për të plotësuar ky kusht duhet të jenë së paku tre oferta. Ky indikator bazohet pjesërisht në formulën ekzistuese që bazohet në nenin 61 të LPP-së. Tenderët me çmim jonormalisht të ulët tregojnë që fituesi i kontratës mund të ketë dijeni për sasisë që do të porositen për artikuj të caktuar dhe për cilat nuk do të porositen.
8. Fituesi në listë të zezë – Ky indikator kontrollon se a ka fituar ndonjë kontratë operatori ekonomik i cili gjatë kohës sa ka qenë në listë të zezë ka dorëzuar tender dhe ka fituar. Kompanitë që futen në listë të zezë, sipas LPP nuk kanë të drejtë të ofertojnë gjatë kohës sa janë në listë të zezë. Për shkak që nuk ka një mekanizëm automatik që u ndalon këtyre kompanive mundësinë për të ofertuar, ka ndodhur që në të kaluarën të fitojnë kontrate operatorët ekonomik, të cilët kanë qenë në listë të zezë.
9. Tender me poentim të çmimit – Në këtë tender është përdorur procedura me poentim të çmimit. Një nga format më të shpeshta të keqpërdorimeve është përdorimi i kësaj procedure ku autoriteti kontraktues “nuk e di” sasinë e artikujve dhe vendosë sasinë 1 për secilin artikuj. Pastaj përmes poentimit të çmimit vendosë për fituesin e kontratës.
Portali përditësohet më të dhëna çdo 24 orë, pas mesnate, me të dhënat që janë publikuar në e-Prokurim gjatë ditës paraprake.
Vlen të sqarohet që çdo ‘lot’ i një tenderi, trajtohet si kontratë në vete. Prandaj mund të jetë që një aktivitet i prokurimit të shfaqet më shumë se njëherë në tabelë, nëse kushtet për flamuj të kuq plotësohen nga dy ose më shumë lote.
Të dhënat në këtë portal merren në mënyrë automatike përmes API nga platforma E-Prokurimit e cila menaxhohet nga Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP). Pasi të dhënat vijnë në mënyrë automatike dhe nuk ka asnjë ndërhyrje nga faktori njeri, atëherë të gjitha të dhënat paraqiten ashtu siç janë. Nëse ka gabime në të dhëna në API, atëherë ato gabime njëjtë shfaqen edhe në faqen Flamujt e Kuq në Prokurim, pasi nuk është e mundur që ato manualisht të përmirësohen. Të gjitha gabimet eventuale në të dhëna duhet të përmirësohen nga KRPP.
Demokraci Plus ka zhvilluar edhe disa algoritma shtesë për të evituar paraqitjen e të dhënave të mangëta:
• Nëse për ndonjë tender mungojnë të dhënat bazike (titulli i tenderit, numri i prokurimit, autoriteti kontraktues, operatori ekonomik fitues), ai tender nuk shfaqet në këtë faqe.
Disa nga të dhënat që vijnë përmes API kanë disa mungesa në të dhëna. Për këtë arsye tenderët me këto karakteristika nuk janë pjesë e indikatorëve për flamuj të kuq:
• Kontratat e mëdha që kanë të publikuar Njoftim Paraprak, nuk merren parasysh, pasi nga API nuk vjen e dhëna se cilët tenderë kanë të publikuar këtë njoftim. Për këtë arsye indikatori nr. 1 (Afatet kohore) nuk merr parasysh gjatë kalkulimit nëse ndonjë tender ka pasur të publikuar Njoftimin Paraprak.
• Kontratat me vlerë minimale nën 1,000 euro nuk janë pjesë e llogaritjes. Për shkak që ka shumë kontrata të tilla dhe vlera është shumë e ulët, këto nuk shfaqen, në mënyrë që fokusi të jetë në kontratat me vlerë më të madhe.
• API nuk paraqet të dhëna në lidhje me përgjegjshmërinë e ofertave. Për këtë arsye indikatori për çmim jonormalisht të ulët, nuk ka mundur të llogaritet sipas formulës zyrtare për llogaritje të tenderëve me çmim jonormalisht të ulët
Portali Flamujt e Kuq është pjesë e portalit Prokurimi i Hapur dhe Transparent dhe është mbështetur nga USAID-i përmes aktivitetit Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM).
USAID-i themeloi aktivitetin pesëvjeçar Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM) për të mbështetur Qeverinë e Kosovës në zbatimin e reformave anti-korrupsion dhe për të përmirësuar transparencën dhe llogaridhënien e procesit të prokurimit në 38 komunat e Kosovës. Aktiviteti i USAID-it për Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse në Kosovë punon për të forcuar llogaridhënien dhe efektivitetin në prokurimin publik, si një mjet për të përmirësuar shërbimet publike dhe për të rritur besimin e qytetarëve, veçanërisht në nivel komunal. Duke punuar ngushtë me partnerët komunalë dhe duke mbështetur bashkëpunimin me qeverinë qendrore, agjencitë e pavarura, dhe shoqërinë civile, aktiviteti është duke forcuar kampionët kryesorë qeveritarë dhe duke promovuar ndryshimet lokale, për të krijuar ndikim të qëndrueshëm.
Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse e USAID-it gjithashtu është duke mbështetur OSHC-të e kualifikuara për të krijuar, zbatuar dhe promovuar ide, mekanizma dhe zgjidhje inovative që do të kontribuojnë në rritjen e rolit të qytetarëve dhe organizatave të shoqërisë civile për të reduktuar dobësinë e qeverive komunale ndaj korrupsionit, promovimin e një sistemi transparent të prokurimit, dhe zbatimin e aktiviteteve të monitorimit që përmirësojnë ofrimin e shërbimeve qeveritare.
Ky portal është zhvilluar nga Demokraci Plus, përmes një marrëveshjeje grantesh të lëshuar nga aktiviteti i USAID-it Komuna Transparente, Efikase dhe Llogaridhënëse në Kosovë (USAID TEAM). Pikëpamjet e autorit të paraqitura në këtë portal nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) ose Qeverisë së Shteteve të Bashkuara.
Demokraci Plus falenderon Komisionin Rregullativ të Prokurimit Publik (KRPP) për gatishmërinë e treguar për të zhvilluar API dhe për të ndihmuar rreth cështjeve tjera teknike gjatë zhvillimit të të portalit Flamujt e Kuq. Ky portal nuk do të ishte i plotë pa bashkëpunimin dhe përkrahjen e KRPP-së.
Kur përdorni të dhënat nga ky portal për të riprodhuar, përpunuar ose krijuar aplikacione të reja nga ai, ne ju kërkojmë që ta citoni këtë faqe si burim informacioni. Çdo ndërhyrje në natyrën teknike ose materiale të këtij serveri është e ndaluar..
